


IHA LORON 2 FULAN-JULLU TINAN 2025


Prezidénsia Konsellu Ministrus
Portavós Governu Timor-Leste
IX Governu Konstitusionál
……………………………………………………………………………………………………………
Komunikadu Imprensa
Sorumutu Konsellu Ministrus nian iha loron 2 fulan-jullu tinan 2025
Konsellu Ministrus hala’o sorumutu iha Palásiu Governu, Dili no, tuir projetu sira ne’ebé aprezenta hosi Ministru Petróleu no Rekursus Minerais, Francisco da Costa Monteiro, deside hodi autoriza despeza sira no abertura ninia prosedimentu aprovizionamentu ba servisu konsultoria iha jestaun projetu, atu superviziona dezeñu no konstrusaun auto-estrada Zumalai–Natarbora, iha parte sira tuirmai:
» Zumalai-Betanu (STA. 34+155 – STA. 59+767), ho valór dolar amerikanu millaun 12,97;
» Betanu- Uma Berloic (STA. 59+767 – STA. 85+259), ho valór dolar amerikanu millaun 12,97; no
» Uma Berloic – Natarbora (STA. 85+259 – STA. 110+787), ho valór dolar amerikanu millaun 12, 97.
Inisiativa ida-ne’e hola parte iha implementasaun projetu Tasi Mane, iha kosta súl país nian, ne’ebé konsidera hanesan baze ba dezenvolvimentu setór petrolíferu nasionál. Projetu ne’e ho objetivu atu hamosu benefísiu ekonómiku diretu ba populasaun, liuliu liuhusi dinamizasaun indústria petrolífera no kriasaun kampu traballu ne’ebé iha relasaun. Projetu Tasi Mane sei kontribui ba hasa’e Produtu Brutu Internu no, nune’e, promove dezenvolvimentu ekonomia Timor-Leste nian.
*****
Ministru Francisco Monteiro, akompaña husi responsavel sira hosi Autoridade Nasionál Petróleu, Timor Gap, Institutu Jeosiénsias Timor-Leste no Murak Rai Timor E.P., aprezenta mós ba Konsellu Ministrus kona-ba pontu situasaun hosi atividade sira iha setór petróleu no rekursus minerais.
Iha setór petrolíferu, ko’alia kona-ba prosesu implementasaun planu dezmantelamentu ba kampu Bayu-Undan, no mós pontu situasaun hosi negosiasaun ho Austrália kona-ba dezenvolvimentu Greater Sunrise no inisiativa sira ne’ebé la’o hela ba prospesaun no abertura área esplorasaun foun, onshore (rai-maran) no offshore (tasi-laran). Aprezenta mós planu dezenvolvimentu ba kampu Kuda Tasi, Jahal no Chuditch, no mós perspetiva sira ba reabilitasaun kampu Bayu-Undan ba produsaun gás no atividade kaptura no armazenamentu karbonu (CCS) iha futuru. Ministru destaka mós investimentu sira ne’ebé prevee iha ámbitu Projetu Tasi Mane, inklui baze lojístika Suai no polu petrolíferu integradu Natarbora nian.
Relasiona ho setór mineiru, aprezenta ona dezenvolvimentu prinsipál sira ne’ebé la’o daudaun, ho énfaze ba reforsu kapasidade institusionál no inisiativa sira kona-ba estudu tékniku no sientífiku ba mapeamentu jeolójiku no prospesaun rekursus minerais iha rejiaun oioin nasaun nian. Temi mós parseria sira ne’ebé estabelese ona ba organizasaun baze-dadus jeosiénsia nasionál nian ida no kriasaun portál dijitál ida hodi divulga potensiál rekursus minerais no petrolíferus nian. Ikus liu, aprezenta projetu ba konstrusaun Laboratóriu Jeosiénsia, ne’ebé prevee ona sei hahú iha trimestre dahaat tinan ida-ne’e. REMATA
Asesu mos ba Link komunikadu imprensa kompletu iha Portal Governu: